Dla kogo jest Biofeedback?

EEG Biofeedback w pomocy dzieciom z trudnościami w uczeniu się
Nie ma nic gorszego dla dziecka niż poczucie odrzucenia, bądź bycia gorszym od swoich rówieśników. Często dochodzi do tego, gdy nasza pociecha nie radzi sobie w nauce ( jak pokazują badania, obecnie co czwarty uczeń rozpoczynający naukę szkolną doznaje nadmiernych trudności i niepowodzeń w uczeniu się matematyki ), podczas lekcji nie potrafi się skoncentrować i odstaje od tempa materiału przerabianego przez cała klasę. Jest zazdrosny o pochwały, które nauczyciele kierują w stronę jego kolegów, jednocześnie samemu nie potrafiąc sobie poradzić z zadaniami domowymi. Dochodzi wtedy do demonstracji złości, pojawia się poczucie przygnębienia i porażki, narasta negatywne nastawienie do nauki. Dziecko zaczyna coraz mniej wierzyć w swoje możliwości, co może skutkować zaniżoną samooceną. Dzięki terapii Biofeedback EEG dzieci są w stanie wspomagać swój rozwój intelektualny przy jednoczesnym budowaniu zaufania do swoich możliwości. Poziom gry jest indywidualnie dopasowany do poziomu i potrzeb dziecka, a system nagradzania wzmacnia poczucie sukcesu, co przekłada się na pozytywne nastawienie i chęć uczestniczenia przez dzieci w sesjach terapeutycznych. Dzięki konsekwentnemu treningowi fal mózgowych dzieci gromadzą doświadczenia niezbędne do zapamiętywania wiadomości i tworzenia schematów nauki.

EEG Biofeedback w terapii dysleksji rozwojowej
Z badań prowadzonych w Polsce wynika, że dysleksja rozwojowa występuje u około 15% populacji. Oznacza to, że w każdej klasie można spotkać średnio troje dzieci z tym problemem. Według badań, wzrost liczby osób z dysleksją związany jest ze zwiększoną ilością przypadków dzieci z zagrożonych ciąż i trudnych porodów. Dodatkowo, coraz bardziej niekorzystne stają się też czynniki kulturowe i społeczne, takie jak brak naturalnych okazji do ćwiczeń funkcji uczestniczących w czytaniu i pisaniu ( np. dzieci nie rysują, mniej manipulują, nie rozwijają się ruchowo podczas zabaw na podwórku, itp. ), oraz brak kontaktu z książką, którą wypiera telewizja i komputer.

„W zwalczeniu problemów z czytaniem i pisaniem u dzieci konieczny jest odpowiedni poziom pobudzenia organizmu, uwaga, jak również udział procesów motywacyjnych i emocjonalnych. Najnowsze badania potwierdzają, że dysleksja jest przyczyną zaburzenia ośrodkowego przetwarzania bodźców słuchowo-wzrokowych i motoryki.”(Neuropsychologiczne podłoże trudności w czytaniu i pisaniu”, Borkowska, 2006). Dzięki zaangażowaniu wielu sieci neuronalnych, które łączą zróżnicowane struktury anatomiczne układu nerwowego możemy mówić o przebiegu organizacji mózgowych mechanizmów procesów psychicznych. Terapia Biofeedback EEG jest w tym wyjątkowo efektywna i zalecana jako technika pomocnicza w leczeniu dysleksji rozwojowej.

EEG Biofeedback w terapii ADHD
Nadpobudliwość psychoruchowa (ADHD) to jedna z przyczyn niepowodzeń szkolnych dziecka i jego trudności wychowawczych. Dzieci z ADHD z pewnością nie sposób nie zauważyć. Kiedyś o maluchach, które miały niekonwencjonalne pomysły, niegasnące pokłady energii, nigdy nie były zmęczone i wszędzie „było ich pełno” mówiło się, tzw. żywe srebro. Jednak za radosną, pełną niepohamowanych, dziecinnych emocji stroną stoi ta ciemna - dzieci z ADHD mają problem z kontrolowaniem impulsów, są nadpobudliwe, a ich niewłaściwe zachowanie jest odbierane negatywnie przez rówieśników z ich otoczenia. Do zapewnienia im prawidłowych warunków rozwoju, niezbędna jest terapia. Dziś coraz więcej dzieci wychodzi z poradni psychologiczno-pedagogicznych z orzeczeniem o nadpobudliwości psychoruchowej.

Występowanie ADHD związane jest z opóźnionym dojrzewaniem układu nerwowego dziecka. Trudności ucznia z rozpoznaniem ADHD można przypisać zarówno problemom kontroli impulsów, nadpobudliwości jak i zaburzeniom uwagi. MEN w świetle nowej Reformy edukacyjnej zwraca uwagę nauczycieli na specyficzne zasady pracy z uczniem z ADHD, którymi są: zasada regularności, powtórzeń, sprecyzowanych reguł i norm, indywidualizacji harmonogramu pracy ucznia, stosowania wzmocnień pozytywnych, stwarzania sytuacji zapewniających sukces, zasada naprzemienności wysiłku i relaksu. Wszystkie te reguły są podstawą przeprowadzenia treningów biofeedback.

Wyniki badań mini QEEG przeprowadzone u dzieci ze zdiagnozowanym ADHD ukazały nieprawidłowe proporcje aktywności fal wolnych theta do fal szybkich - beta. Występujący nadmiar thety, powoduje kolokwialne „zamulenie” mózgu, który chcąc się pobudzić aktywuje do działania wszystkie swoje mięśnie, prowadzące do hiperaktywnych zachowań. Drugą odmianą ADHD jest nieprawidłowa nadmiar fali beta w stosunku do fali theta. Powoduje to zbytnie pobudzenie, co skutkuje przysłowiowym chaosem w głowie, trudnościami z koncentracją , czy utrudnieniem w uzyskaniu relaksu. W efekcie treningów zmniejsza się impulsywność dziecka, a wzrasta umiejętność kontrolowania swoich emocji.

EEG Biofeedback pomoże w pracy z uczniem upośledzonym umysłowo
Jakakolwiek psychoterapia, od poznawczo-behawioralnej, psychoanalitycznej, humanistycznej, do Gestalt, wymaga od uczestnika samoświadomości, refleksji, przewidywania skutków, wyciągania logicznych wniosków. Osoby upośledzone choćby w lekkim stopniu mają olbrzymie trudności w tych sferach.

Dobór metod pracy musi polegać na poznaniu specyfiki funkcjonowania wychowanka. Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim wykazują zaburzenia w zakresie koncentracji uwagi. Ich uwaga jest krótkotrwała, mało podzielna i łatwo ulega zakłóceniu. Bardzo trudno jest im skoncentrować uwagę, zwłaszcza gdy wymaga odniesienia się do czynności abstrakcyjnych lub zadań sprawiających dziecku duże trudności. Dzieci z upośledzeniem umysłowym mają zaburzone myślenie abstrakcyjne i słowno - pojęciowe, ich myślenie rozwojowe często zatrzymuje się na poziomie konkretno - obrazowym. Warto zauważyć, że z uwagi na stosunkowo dobrą pamięć mechaniczną oraz możliwość przyswajania materiału konkretno - obrazowego w warunkach dobrej stymulacji środowiskowej, dzieci upośledzone umysłowo mają szansę w czasie treningów EEG Biofeedback wyćwiczyć samodzielność w wykonywaniu zadań, poprawić analizę wzrokowo-słuchową, polepszyć koncentrację uwagi, rozwijać sprawność intelektualną. Znaczącym atutem treningów Biofeedback jest możliwość dostosowania tempa pracy i wymagań gry do indywidualnych zasobów ucznia. Jest to metoda bardzo atrakcyjna z punktu widzenia dziecka, oparta na konkretach, w której widoczna jest relacja "przyczyna-skutek" ( behawioralne "bodziec – reakcja" ).

Przewagą Biofeedbacku EEG nad innymi metodami jest możliwość analizowania postępów pacjenta w terapii. Wyniki każdej sesji są zapisywane w formie ilościowej, co daje pełen obraz pracy pacjenta.

Autyzm i Asperger
Zaburzenia autystyczne cechują symptomy występujące w trzech szeroko pojętych obszarach funkcjonowania, którymi są: nieprawidłowości w przebiegu interakcji społecznych, zaburzone zdolności do komunikowania się i ograniczony, sztywny repertuar aktywności, zachowań i zainteresowań. EEG Biofeedback pozwala terapeucie pracującemu z dzieckiem autystycznym pracować na pozytywach, nagradzając pożądane zachowania, redukując poziom stresu i zwiększając motywację dziecka do nauki.

Najnowsze badania kliniczne kanadyjskich neurobiologów, wskazują na korzyści z zastosowania terapii EEG Biofeedback u dzieci z zespołem Aspergera. Na szczególną uwagę zasługuje znaczące zmniejszenie objawów a także wzrost ilorazu inteligencji (IQ) średnio o 9 punktów.

Zaburzenia nerwicowe
Podział wg ICD-10:
• zaburzenia lękowe, w tym w postaci fobii
• zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (dawniej nerwica natręctw)
• reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
• zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)
• zaburzenia występujące pod postacią somatyczną.

Błędne koło objawów nerwicowych polega na dodatnim sprzężeniu zwrotnym pomiędzy objawami. Źródłem zaburzeń nerwicowych są nierozwiązane nieuświadomione konflikty wewnętrzne, najczęściej pomiędzy dążeniami jednostki a jej możliwościami, potrzebami a obowiązkami, pragnieniami a normami społecznymi. Pojawiają się wtedy, kiedy wrażliwa i nieodporna na stresy osobowość poddawana jest presji sytuacji (często świadomie akceptowanej), a wymagającej od niej funkcjonowania sprzecznego z nieuświadomionymi tendencjami.

Pojawienie się zaburzenia psychicznego w jakimkolwiek wieku nosi znamiona tragedii, chociaż najbardziej bolesne jest, gdy jego ofiarami stają się dzieci. Okres dzieciństwa w opinii wielu ma być czasem rozwoju przeznaczonym na naukę i zabawę. Jednym z zaburzeń, które występuje w okresie rozwojowym i może mieć negatywne konsekwencje m.in. w sferze społecznej i emocjonalnej jest zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Zaburzenie to, składa się z dwóch elementów. Obsesje są natrętnymi myślami bądź wyobrażeniami, których trudno się pozbyć i nimi kierować. Biorą się one z wnętrza, są własnymi myślami człowieka, a nie z sytuacji zewnętrznej. Reakcjami na obsesyjne myśli są kompulsje. Polegają one na sztywnych rytuałach (mycie rąk, sprawdzanie, wymazywanie) lub na czynnościach umysłowych (liczenie, modlitwa lub powtarzanie słów w myślach), które człowiek czuje się zmuszony wykonywać. Pojawiające się obsesje powodują wzrost napięcia emocjonalnego, które chory próbuje redukować poprzez realizację kompulsji. To chwilowe uwolnienie od lęku przynosi przejściową ulgę, ale jednocześnie stanowi czynnik wzmacniający zachowania natrętne. Obsesje trwają i powracają z dużą częstotliwością i siłą. Zawsze, gdy myśl powraca, trzeba wykonywać rytuały, aby doznawać ulgi. Celem kompulsji jest przeciwdziałanie złemu samopoczuciu albo odwracanie jakiś groźnych zdarzeń lub sytuacji, które w wyobrażeniach pacjenta mogłyby się wydarzyć. Działania te są irracjonalne i nieadekwatne. Natręctwa (obsesje i kompulsje) mogą choremu zajmować wiele godzin w ciągu każdego dnia. Objawy nasilają się i słabną w nieprzewidywalnym rytmie, wzmacniając się pod wpływem stresu. Zaburzenie to powoduje lęk i złe samopoczucie. Stanowi dla dziecka duży dyskomfort psychiczny, ponieważ jest przyczyną niepokoju i pewnego upośledzenia w sferze społecznej, szkolnej i innych ważnych obszarach funkcjonowania. W wyniku występowania tego zaburzenia wiele dzieci ma obniżone poczucie własnej wartości, co z kolei ma negatywny oddźwięk w przyszłości.

Metoda terapii Biofeedback EEG obniża poziom stresu, podnosi komfort psychiczny przynosząc pacjentom wyraźna ulgę w całokształcie funkcjonowania (ustąpienie, bądź zmniejszenie objawów, utrwalenie właściwych postaw, zmiana sposobu myślenia, rezygnacja z niekorzystnie wpływających wzorców myślenia, poznanie i radzenie sobie z sytuacjami stresującymi nasilającymi powstawanie objawów, normalizacja nastroju, podwyższenie samooceny).

Inne metody terapii stosowane w leczeniu zaburzeń nerwicowych:
• psychoterapia indywidualna - poprzez terapię indywidualną nawiązuje się z dzieckiem kontakt, który pozwala mu na doświadczanie zaufania, akceptacji i bezpieczeństwa w relacji dziecko – terapeuta. Jest to pierwszy fundamentalny krok procesu terapii, który pozwala dziecku czuć się na tyle bezpiecznie, by mogło pokonać objaw
• terapia poznawcza - terapia behawioralnej oparta na technikach modelowania, ekspozycji i zapobieganie reakcjom; inne techniki behawioralne stosowane w terapii zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego: wyolbrzymianie, blokowanie myśli natrętnych, zmiana przedmiotu lub substytucja natrętnych myśli, substytucja zachowań negatywnych, kształtowanie, odwracanie nawyku, warunkowanie klasyczne, warunkowanie sprawcze;
• techniki obniżające poziom stresu - techniki relaksacyjne, połączone z muzykoterapią; farmakoterapia nowoczesnymi lekami przeciwobsesyjnymi;